Dàn ý phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng Giang
Tóm tắt nội dung
I.Mở bài
Giới thiệu tác giả tác phẩm.
Giới thiệu 2 khổ thơ đầu.
II.Thân bài
1.Khổ 1
“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song,
Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;
Củi 1 cành khô lạc mấy giòng.”
a.Thiên nhiên
Mở ra hình ảnh dòng sông mênh mông sóng nước. 1 con thuyền bé nhỏ trôi xuôi trên dòng nước và 1 cành củi khô bập bềnh giữa sóng nước rộng lớn.
Bức tranh tự nhiên không xa lạ mang đậm màu sắc cổ đại đường thi với hình ảnh dòng sông, sóng nước, con thuyền.
b.Tâm cảnh con người
Từ láy sóng đôi “điệp điệp” và “song song” được đặt trong thế đăng đối trên dưới đã hòa nhập sóng nước vào sóng lòng. Lời thơ mở ra 1 ko gian mênh mông và nỗi buồn trong câu 1 tới câu 3 chuyển thành nỗi sầu theo những con sóng gối lên nhau vừa kết tụ vừa lan tỏa
Nhịp 2–23 trầm buồn tượng như nhịp trôi của dòng sông cũng là nhịp trôi của dòng thời kì.
Cảm giác như dòng tràng giang đang lưu loát giữa đôi bờ 1 bên hết sức thời kì, 1 bên bất tận ko gian.
Hình ảnh “con thuyền xuôi mái” gợi cảm giác trôi nổi.
Cặp tiểu đối “thuyền về” – “nước lại” gợi cảm nhận về sự chia li. Con thuyền trôi trên mặt nước nhưng như đang chia bóng với dòng nước, khêu gợi nỗi buồn về thân phận nổi lênh vô định.
Phép đảo ngữ “củi 1 cành khô” gợi nỗi buồn khô héo. Chi tiết thơ đầy ám ảnh bởi nó là kết quả của công đoạn lao động và chọn lọc kỹ càng công phu của thi sĩ.
c.Tiểu kết
Sự đối lập giữa hình ảnh dòng sông rộng lớn bao la với những tạo vật bé nhỏ hữu hạn gợi ra nỗi buồn về sự chìm nổi phiêu bạt.
Hình ảnh Tràng Giang ko chỉ là dòng sông nhưng còn là dòng đời và con thuyền của cuộc đời dạt trôi trên mặt nước ko chỉ là những hình ảnh thực nhưng còn là biểu trưng cho kiếp sống lênh đênh lạc loài trên dòng đời lưu loát.
2.Khổ 2
“Lơ phơ cồn bé gió quạnh quẽ,
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều.
Nắng xuống, trời lên sâu chon von;
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
a.Thiên nhiên
Không gian 3 chiều mở ra bất tận và co giãn cùng từng vạt nắng chiếu xuống lòng sông đẩy bầu trời lên cao thêm, vũ trụ phát triển thành cao chon von. “Sông dài, trời rộng” hình như ko còn đường biên.
Giữa ko gian rộng lớn ý những “cồn cát” bé nhỏ đìu hưu và tiếng chợ chiều vọng lại xác xơ mơ hồ như có như ko.
Thiên nhiên xuất hiện như 1 bức tranh vừa hoang vu vừa cổ truyền, và lúc đối diện tự nhiên đấy con người hình như đang đi trên ranh giới của cõi tục thế với cõi hư không.
b.Tâm cảnh con người
“Lơ phơ” đầu câu, “quạnh quẽ” cuối câu tô đập cảm giác chơ vơ của cái tôi trữ tình. Nhà thơ thấy mình giống như những cồn bé bị vây bọc bởi sự trống trải đìu hiu.
“Sâu chon von” là liên kết từ lạ mắt trình bày cảm nhận mới mẻ. “Chót vót” là từ láy chỉ chiều cao, ở đây tác giả dùng để chỉ chiều sâu tun hút của cái ngước nhìn lên như muốn xuyên vào lòng vũ trụ để cảm nhận cái thăm thẳm hoang lạnh trong đáy hồn mình cũng như trong lòng nhân thế
“Dài rộng”, “cô liêu” ở câu dưới diễn đạt tâm cảnh lẻ loi
Âm thanh tiếng chợ chiều gợi sự sống tan tác tàn lụi, hiển hiện giữa ko gian 3 chiều mơ hồ hư thực.
c.Tiểu kết
Sự đối lập giữa hữu hạn và vô bờ gợi nỗi buồn hoang vắng, cô liêu của 1 cái tôi mất mối liên hệ với vũ trụ, ko tìm thấy điểm tựa ở cuộc đời.
Nêu cảm nhận của bản thân về 2 khổ thơ.
Bài văn mẫu
Nhắc đến nhà thơ Huy Cận là nhắc đến một hồn thơ cổ điển với nỗi buồn mênh mang, sâu lắng. Bài thơ “Tràng giang” là một bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ của ông. Bài thơ viết về cảnh sông nước nhưng sau bức tranh thiên nhiên rộng lớn, u tịch ấy là một tâm hồn cô đơn, thấm đượm nỗi buồn của người thi sĩ. Đặc biệt, trong hai khổ thơ đầu tiên, Huy Cận không chỉ mở ra khung cảnh sông nước buồn vắng mà còn hé mở bức tranh tâm trạng thầm kín của bản thân:
“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Hình ảnh “sóng” trong câu đầu gợi ra những con sóng thực trên dòng giang trùng điệp đồng thời gợi cả những cơn sóng lòng đầy ưu tư trong lòng nhà thơ. Sóng trên dòng sông dài rộng kia cũng như lòng người vậy, mãi khắc khoải một nỗi buồn trùng điệp. Từ láy “điệp điệp” càng gợi tả nỗi buồn cứ lặp đi lặp lại của nhân vật trữ tình, từ ngày này qua tháng khác, nỗi buồn vừa rộng lại vừa dài, vừa sâu lại vừa xa. Con sông thoáng “gợn” đôi bờ mà lòng người khắc khoải, nỗi u sầu cứ giăng mắc mãi khôn nguôi. Giữa dòng trường giang rộng lớn ấy, hình ảnh “con thuyền xuôi mái” xuất hiện như một nét điểm xuyết cho bức tranh thơ. Con thuyền cứ lững lờ nhẹ trôi trong không gian mênh mông của sông nước càng làm nổi bật ấn tượng về sự đơn độc, lẻ loi, vô định. Thiên nhiên mênh mông quá, lòng sông dài rộng quá, biết tìm đâu bến đỗ cho con thuyền kia? Thuyền cứ thế thả mình xuôi theo những luồng nước song song, đi về mãi tận cuối chân trời. Nhịp thơ 4/3 kết hợp với các từ ngữ vần bằng càng gợi thêm những nét mênh mang của vùng sông nước vừa như gần gũi lại vừa như xa vắng:
“Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng.”
Thuyền và nước vốn song hành, gắn bó cùng nhau, nhưng trong cảm nhận của Huy Cận, thuyền và nước lại chẳng cùng chung một điểm đến “thuyền về nước lại”. Bằng biện pháp đối lập tương phản “thuyền về nước lại” đã đặc tả nỗi sầu xa cách, chia lìa. Cụm tính từ “sầu trăm ngả ” làm cho nỗi buồn như lan tỏa, giăng kín cả bức tranh thơ. Là thiên nhiên đang mang ‘sầu trăm ngả” hay chính lòng người đượm niềm tiếng sầu bi? Sóng nước mênh mông, thuyền không bến đậu ngỡ là tột cùng của nỗi buồn, hình ảnh cành củi khô trơ trọi đang lạc lõng giữa dòng càng làm cho lòng người thêm bâng khuâng, khắc khoải. Nghệ thuật đảo ngữ được tác giả vận dụng đầy tinh tế nhằm nhấn mạnh cái lạc lõng của vật giữa vật, của người giữa người, của cuộc đời giữa vũ trụ bao la. Số từ “một” gợi lên sự đơn lẻ, cô độc, ít ỏi, danh từ “củi” kết hợp với tính từ “khô” càng gợi sự nhỏ bé, héo khô nhựa sống. Cành củi khô trôi dạt về đâu nơi vùng sóng nước. Không gian mang màu tâm trạng được tác giả vẽ nên bằng những nét vẽ giản dị của ngôn từ mà khiến lòng người không khỏi xót xa, u hoài.
Nếu khổ thơ đầu thấp thoáng bóng dáng con người nhưng còn mờ nhạt, thì khổ thơ thứ hai xuất hiện dấu hiệu của sự sống con người nhưng còn xa vắng, quạnh hiu:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều.”
Giữa cái lơ thơ, đìu hiu nơi cồn nhỏ, tiếng con người thoáng xao động nhưng chẳng thể nào xua tan, lấn át được cái tịch liêu của buổi hoàng hôn trên sông. Thứ âm thanh xa xôi, nhạt nhoà, không rõ rệt càng làm cho nhân vật trữ tình thêm khao khát được gặp gỡ, chuyện trò và đồng cảm. Vậy mà, niềm mong mỏi ấy càng ngóng lại càng xa vời:
“Nắng xuống, trời lên sâu chót vót,
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Không gian được mở ra, dài rộng, cao, sâu đến ngợp trời. Các hình ảnh tương phản “Nắng xuống, trời lên”, sông dài trời rộng, càng làm không gian thêm bao la, rợn ngợp, vô cùng. Sông nước mênh mông là vậy nhưng vẫn không thể nào che khuất nỗi buồn của tâm trạng, một chữ “cô liêu” ở cuối đoạn thơ đã lột tả hết tất cả nỗi buồn khôn nguôi nơi sâu thẳm đáy lòng thi sĩ, nỗi buồn không biết ngỏ cùng ai.
Nhà thơ Huy Cận đã rất tinh tế khi sử dụng những hình ảnh cổ điển: sông, trời, thuyền, nước; lựa chọn thời gian lúc hoàng hôn gợi nỗi buồn kết hợp với những biện pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình để làm nổi bật lên bức tranh cảnh-tình. Hai khổ thơ đầu với 8 câu thơ vỏn vẹn trong 56 chữ, những mỗi chữ đều mang ý, mang tình trong đó. Khép lại đoạn thơ, người đọc không khỏi vương vấn với những nỗi buồn cùng thi sĩ.
